Lokaal

Brandweer (BRES) voor het laatst naar Polen?

Het begon allemaal tijdens de nieuwjaarsreceptie van de gemeente Ridderkerk in januari 1998. Bestuursleden van de Stichting Kindertehuizen in Polen (SKIP) klampte enkele brandweermensen aan met een wanhopige vraag om hulp. Ze hadden de hoop dat zij hen konden helpen bij klusjes in een verwaarloosd kindertehuis in Jedlina Zdrój. Het antwoord was snel gegeven. Van het een kwam het ander en sindsdien is er in het kleine voormalige mijnstadje heel wat opgeknapt. Nu bijna 22 jaar later komt er (voorlopig?) een einde aan de vele bezoeken die de vrijwilligers gemaakt hebben. 

Het werd de brandweer mensen in 1998 al gauw duidelijk dat er snel hulp geboden moest worden aan SKIP. Hiervoor werd de werkgroep BRES (Brandweer Ridderkerk hElpt Pools kindertehuiS) opgericht. Diverse brandweer collegae, ambtenaren en specialisten werden betrokken in het project. Het waren niet alleen zomaar klusjes, ook grote verbouwingen stonden op het programma. Er is zelfs een nieuw aangekocht gebouw onder handen genomen. Een aannemer zorgde voor het water- en winddicht maken van het gebouw, waarna de Hollanders het karwei af maakten. Voor toezicht en overleg werden regelmatig korte bezoekjes gebracht. Op vrijdag, na het werk, richting Polen. Zaterdag overleg en controle, eten, slapen en zondag weer terug. Daarna konden de mannen en vrouwen flink aan de slag om het huis bewoonbaar te maken. Hiervoor werden diverse vakantieweken opgenomen. In al die jaren zijn er bij de projecten ook flink wat frustratiemomenten geweest. Als bijvoorbeeld bleek dat gemaakte afspraken niet waren nagekomen of dat reeds uitgevoerde werkzaamheden slecht waren  uitgevoerd. Er was zelfs een moment dat het werk enkele dagen moest worden stil gelegd om de overheid de gelegenheid te geven gemaakte fouten te herstellen. De uitvoerder had namelijk de verwarmingsleidingen zo in de vloer gestort dat bij het opstarten van de verwarming het water zo uit het beton kwam en moest BRES in allerijl het reeds gelegde laminaat weer verwijderen. Op zaterdagavond moest een spoedoverleg met de gemeente uitkomst brengen om de ploeg niet onverrichter zaken naar huis te laten vertrekken. Maar het gaat om de nieuwe bewoners die op de oplevering zaten te wachten en na twee dagen kon de ploeg weer verder met het werk. Die maand is de ploeg nog twee keer een week in Jedlina geweest om het werk voor de kerstdagen af te hebben. Na de oplevering, de ploeg was al terug in Nederland, ontstond er nog een probleem met de schoorsteen. Vanuit Nederland werd een bedrijf opdracht gegeven dit probleem alsnog op te lossen. Vlak voor de kerst konden de bewoners hun nieuwe onderkomen betrekken. Dit was maar één voorbeeld van een klus die werd uitgevoerd en volgens BRES leuk was om te doen, maar ook veel hoofdbrekens had gekost. Maar hoe dan ook, er blijft een afstand van ruim 1000 kilometer, dus zomaar even langs, om dingen recht te zetten was er niet.   

De mannen van het eerste uur, Wout van der Stel, Ruud Demuijnck, Peter van der Meulen, Hans Muntz en Rob Rutkovski.

Twee van de grondleggers van BRES zijn nog steeds betrokken bij het uit de hand gelopen project. Hans Muntz en Peter van der Meulen zijn samen met Joanna Hapka (de Poolse tolk die ook al sinds 2003 aan BRES is verbonden) opnieuw in Jedlina Zdroj geweest. “We zien de economie ook in Polen opleven, maar het blijft toch een gebied dat voor sommige bevolkingsgroepen, zoals de bewoners van onze huizen, nog achterligt op de levensstandaard zoals wij die in Nederland gewend zijn. Toch is er ook een hoop veranderd in de regelgeving van dit tehuis. Van de drie huizen waarin vroeger ongeveer 80 kinderen woonden, ze zijn wees of hebben ouders die niet voldoende invulling aan hun ouderlijke verantwoordelijkheid kunnen geven, zijn er nu nog maar twee huizen open. Hier mogen maximaal 14 kinderen in wonen. Het grote huis is daarom onlangs dan ook gesloten. “Jammer”, vinden beide heren. Het is een rijksmonument waaraan niet veel mag worden verbouwd. “Wij hebben er heel veel tijd aan besteed en zien het nu leeg staan.” Diezelfde mening heeft ook de voormalige directeur Regina Walkowicz. Zij heeft samen met BRES flink wat stormen doorstaan, altijd met het belang van de kinderen voorop. Ook nu zij met pensioen is blijft ze betrokken als begeleider. De huidige directeur Elżbieta Zapart stelt het belang van de kinderen ook voorop. Het is daarom van belang dat een tehuis warm en goed wordt ingericht. In de toekomst is het beter dat de kinderen worden opgevangen in pleeggezinnen dan in (grote) kindertehuizen. Het is een utopie om te denken dat huizen, zoals in Jedlina, in de toekomst niet meer nodig zullen zijn. Helaas is de financiële betrokkenheid van de overheid geen vetpot en daarom moet nog elk muntje worden omgekeerd. Zij vindt het dan ook ontzettend jammer dat de vrienden uit Ridderkerk de samenwerking beëindigen. Ook Hapka, van der Meulen en Muntz vinden het jammer. “Het was dankbaar werk. Helaas wordt het vinden van financiën steeds moeilijker en lijkt een nieuw project ver weg. Toch blijven de kinderen in Jedlina Zdrój in ons hart en daarom blijft de opmerking: Zeg nooit nooit, van toepassing. Wie weet wat de toekomst ons brengt”. 

Op de foto boven: In 2019, rechts staat Joanna Hapka en Peter van der Meulen, daarvoor Hans Muntz.