“Wat vaak voorkwam is dat kostbaarheden aan de buren werden gegeven met het idee ‘we halen het weer op als we uit het kamp terugkomen’, maar heel vaak kwamen ze niet terug”, zegt Els de Winter van de Oudheidkamer Ridderkerk terwijl ze kijkt naar een vitrine waarin een fragiele bruidsjurk hangt. “Hij is waarschijnlijk in liefde afgegeven.”Er is niet veel bekend over de bruidsjapon die te zien is op de tentoonstelling Ridderkerk en de Tweede Wereldoorlog die zaterdag opent in de Oudheidkamer. De Winter: “We willen heel graag weten wie deze jurk gedragen heeft, of misschien wilde gaan dragen, we weten dat er ook veel stelletjes in Westerbork zijn getrouwd.”Met respect kijkt Els de Winter met Arianne Ripmeester en Miriam Renzen van de Ridderkerkse stichting Beter voor Elkaar naar de roomkleurige jurk in de vitrine. De stichting heeft een kledingbank en daar is de jurk binnengebracht. “Ik werd gebeld door een mevrouw die vroeg of ik belangstelling had voor een jurk uit de oorlog”, vertelt Renzen. “Haar moeder had de jurk in de oorlog gekregen of in bruikleen gekregen van een Joods buurmeisje. Ze had hem altijd bewaard.” Na het overlijden van de moeder, heeft de dochter de jurk bij de Kledingbank in Ridderkerk gebracht.
Bijzonder
Daar hebben ze meteen door dat het een bijzonder kledingstuk is: “We zijn er echt voorzichtig mee omgegaan en dat is wel een uitdaging gezien de hoeveelheid kleding die wij binnenkrijgen. We hebben hem goed afgesloten in het kantoor bewaard met een briefje erop dat niemand eraan mocht zitten.”Helaas zijn er geen contactgegevens bewaard gebleven van degene die de jurk bij de Kledingbank heeft gebracht. Renzen weet dat zij uit Rijsoord komt, maar meer niet. Dat maakt een zoektocht naar het bruidje van wie de japon is geweest moeilijk. “Toch hoop ik dat het lukt”, zegt De Winter hoopvol. “Als we alleen maar een straatnaam weten, kunnen we al verder zoeken.” Ze vindt het bijzonder dat de bruidsjurk zo lang bewaard is gebleven.De Kledingbank heeft de bruidsjurk aan de Oudheidkamer geschonken. Arianne Ripmeester noemt het een uniek exemplaar: “Hij is hier natuurlijk veel beter op z’n plek, het is een stukje Ridderkerkse geschiedenis. Het is heel mooi dat hij getoond kan worden op deze mooie tentoonstelling over de oorlogsjaren in Ridderkerk en we hopen van harte dat we meer te weten komen over de draagster van deze jurk.”
Oorlogsjaren in Ridderkerk
De bruidsjapon is te zien op de tentoonstelling over Ridderkerk in de oorlogsjaren. Al in één van de eerste oorlogsdagen is Ridderkerk het toneel van een historische gebeurtenis: de capitulatie in Rijsoord. In een school aan de Rijksstraatweg tekent de bevelhebber van het Nederlandse strijdkrachten op 15 mei 1940 het capitulatiedocument.”Waar mensen naar stonden te kijken en niet begrepen wat er aan de hand was”, weet De Winter van de Oudheidkamer Ridderkerk. “Ze zagen al die auto’s en hoge militairen. Ze hebben met verbazing gekeken, maar niet goed begrepen dat er zich een historisch moment voordeed in het dorp.” Rijsoord wordt gekozen als plek voor de overgave van Nederland omdat de Duitse legerleiding zich daar in meidagen al heeft gevestigd.
Het Joodse gezin Den Hartog uit Ridderkerk wordt herdacht op de tentoonstelling. “Zij zijn naar hun dochter gegaan die in Rotterdam in het Israëlitisch Ziekenhuis werkte”, vertelt De Winter. “Ze kregen daar een baan en dachten dat ze zo beschermd waren. Maar ook zij zijn allemaal omgekomen.
Kort na de bevrijding is Ridderkerk het toneel van een dodelijk drama. Acht inwoners worden op 8 mei 1945 doodgeschoten door Duitse militairen. Ook voor deze gebeurtenis is aandacht op de tentoonstelling. De Winter: “Dat was een enorme domper op de feestvreugde van de bevrijding, dat er nog zoiets gebeurde, zo’n drama.”Het drama speelt zich af bij het huis van een dokter aan de Donckselaan in Bolnes. Leden van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) willen een vrouw oppakken, de Nederlandse vriendin van een hoge Duitse militair die in het huis naast dat van de dokter verblijft. De militair roept hulp in. Die krijgt hij van militairen die zich ophouden in de bossen rond Bolnes.Een vuurgevecht volgt en de BS’ers en een aantal omstanders vlucht de woning van de dokter in. De Duitsers halen hen uit het huis, vrouwen worden weggestuurd en zeven mannen worden ter plekke geëxecuteerd. Een toevallige voorbijgangster wordt geraakt en komt ook te overlijden. Voor de acht slachtoffers staat een monument in Bolnes.
De tentoonstelling Ridderkerk en de Tweede Wereldoorlog werd zaterdag 26 maart 2022 geopend en is tot en met 28 mei 2022 te bezoeken in de Oudheidkamer Ridderkerk.
Heb je meer informatie over de bruid, haar jurk of degene die hem al die tijd bewaard heeft? Laat het weten via geschiedenis@rijnmond.nl, zodat de Oudheidkamer verder kan met het onderzoek.
Door: Marcia Tap van Rijnmond, vandaag te lezen op website.
Foto: Erik Jonkman