Herwaardering voor Jan van Vuurens Indische roman

Jan van Vuuren (1925-1999) was in de tweede helft van de vorige eeuw een bekende verschijning in Ridderkerk. Om een praatje zat de rijzige Ridderkerker met zijn markante krullenbos nooit verlegen. Wat slechts weinig mensen weten, is dat hij onder zijn pseudoniem John Sapu een even sensationele als openhartige roman over zijn tijd als militair in Indonesië heeft geschreven. In 1971 verscheen het boek onder de titel De vuile was. Door boekbesprekers werd de roman indertijd verguisd, maar inmiddels beschouwen wetenschappers De vuile was als een bijzonder waardevolle tekst.

Jan van Vuuren verbleef als militair van 1946 tot en met 1949 op Java. Hij maakte daar ook de twee Nederlandse offensieven mee, die toen ‘politionele acties’ werden genoemd. Zijn familie vertelde hij niet veel over zijn soldatenbestaan, maar Van Vuuren heeft zijn tijd op Java nauwkeurig bijgehouden in twee fotoboeken. Op enkele foto’s daarin zijn sporen van hevige gevechten te zien.

Van Vuuren schreef zijn roman, omdat er volgens hem nog geen enkel boek was dat de dekolonisatieoorlog in realistisch weergaf. Zo wordt in de roman aangrijpend verteld over de oorlogstrauma’s die sommige soldaten opliepen en onverbloemd over de intieme relaties die veel Nederlandse militairen met Indo-Europese en Indonesische vrouwen onderhielden, en over het schrijnende lot van de kinderen die daaruit soms voortkwamen.

Pas onlangs kreeg Jan van Vuuren voor De vuile was juist vanwege de niets verhullende eerlijkheid de wetenschappelijke waardering die hij voor deze roman verdient. In het nieuwe nummer van Indische Letteren laat Coen van ’t Veer, docent aan de Universiteit Leiden, in een toegankelijk geschreven artikel zien hoe dit lange tijd genegeerde boek nu van grote waarde is voor de kennis van het gevoelsleven van Nederlandse soldaten die tijdens de dekolonisatieoorlog op Java vochten. Het tijdschrift is tijdelijk bij Boekhandel De Ridderhof te koop.

Door: BAR Lokale Media, deze week te lezen in De Combinatie.