Het nieuwe jaar is net van start gegaan en de periode dat er massaal gevaccineerd wordt nadert. Hoewel er een aanzienlijke groep is die geen heil in vaccineren ziet, kan het voor huisarts Jeanette Caljouw niet snel genoeg beginnen. “Geef mij een doos met vaccins en ik zorg dat ze aan het eind van de week erin zitten.”
Caljouw beschrijft 2020 als een bijzonder jaar voor huisartsen. “In het begin was het onzeker. We wisten niet veel van het virus of wat het deed. Tegelijkertijd was het rustig op het spreekuur, omdat weinig mensen durfden te komen. En aan de telefoon was het weer druk”, zegt ze. Ook vroegen huisartsen zich af of ze genoeg deden om de maatregelen te waarborgen. “We dachten: ‘doen we voldoende?’, ‘Hebben we voldoende beschermingsmaatregelen?’ en ‘is er op de praktijk genoeg afstand’. Toen er een nieuw ritme was gevonden, werd de situatie weer meer als vanouds. “We zeiden tegen mensen dat ze weer konden komen. Je kunt de zorg niet uit blijven stellen, misschien weken, maar zeker niet maanden.”
Vaccin
Inmiddels hebben we het punt bereikt dat er een werkend vaccin beschikbaar is. “Het vaccin zorgt ervoor dat je weerstand hebt zonder de infectie van corona te krijgen. Eigenlijk is dat het principe van alle vaccins.” Het vaccin is volgens haar minder heftig dan de besmetting zelf. “Doordat je het maar doet met een deel van het virus wordt je er niet zo ziek van als wanneer je de infectie zelf hebt. En als genoeg mensen voldoende weerstand hebben, dan dooft zo’n virus uit. Dan kan het niet meer rondgaan bij de mensen die gevaccineerd zijn of corona al doorgemaakt hebben.”
Het vaccin moet twee keer gegeven worden. “De werkzaamheid, uit mijn hoofd gezegd, van de eerste vaccinatie is 30 tot 50% en van de tweede 90% . We weten nog niet hoelang deze werkzaam zal zijn.” Geregeld gingen er verhalen rond over mensen die na het hebben van corona toch hun weerstand weer kwijt waren. “Veel mensen vragen zich daarom af of ze het gehad hebben. Je kunt het niet altijd zeggen, want er zijn mensen die in maart milde klachten hebben gehad en nog steeds volop in de antistoffen zitten.” Ook de mogelijkheid van het combineren van de vaccinatie voor griep en corona is nog even aftasten, aldus Caljouw.
Ontwikkeling
De huisarts vertelt dat je pas echt wat weet over wat het doet als miljoenen mensen gevaccineerd zijn. “Dat kun je er bij een kleine onderzoeksgroep nooit uit halen. En de dingen die er voor komen, je weet dat het zeldzaam is. Anders haalde je dat er bij die onderzoeksgroep ook wel uit.” Volgens haar is de snelheid van de ontwikkeling van het vaccin goed uit te leggen. “Het heeft de fases doorlopen die een vaccin moet doorlopen. Verder is er nu veel meer geld en aandacht voor geweest dan bij andere vaccins. Ook zijn er meer mensen die het vrijwillig willen testen en waren er meer middelen beschikbaar waardoor het proces sneller ging.”
Verschillen
Er zijn verschillende soort vaccins beschikbaar nu. “Het verschil daartussen zit hem in de manier van maken en welk deeltje van het virus je inspuit, waardoor je je weerstand behoudt.” Sommigen hoeven maar een enkele keer gegeven te worden, anderen hoeven niet bij -70 bewaard te worden. “Het zijn diverse technieken gebaseerd op verschillende delen van het virus.” Caljouw adviseert om vooral de richtlijnen te volgen hiermee. “We kunnen als individu wel denken: ik ga uitzoeken welk vaccin bij mij past, maar dat is logistiek niet haalbaar. Je kunt niet intekenen van ‘ik wil een Astra of een Pfizer’. We moeten miljoenen mensen vaccineren en dat vraagt om gezond verstand en solidariteit van mensen. Want we willen allemaal wel het beste voor onszelf, maar het gaat nu om wat gemiddeld het beste is voor ons allemaal en wat het virus doet laten verdwijnen.”
Caljouw denkt dat het het beste is om per groep dezelfde soorten vaccins te doen. “Dat is om fouten te voorkomen en logistiek ook handiger.” De keuze wordt landelijk gemaakt. “De landelijke huisartsenvereniging onderhandelt met VWS over wat we gaan doen en hoe en wat wij als huisarts kunnen betekenen. Alle huisartsen moeten de beslissing zien zitten. Anders moet het toch op een andere manier.”
Vaccinatie van start
Het vaccin kan niet zomaar gegeven worden. Het is bevroren als het aankomt en moet bij min zeventig bewaard blijven. “Ik heb niet zo’n vriezer als huisarts. In de koelkast kun je het, als hij tussen de drie en acht graden is, vijf dagen bewaren. Daarna zou je ze moeten weggooien en dat is zonde aangezien er nog niet genoeg zijn.” De huisarts zegt dat ze de uitdaging van vijf dagen om te vaccineren wel aan zou gaan. “Geef mij een doos met vaccins en ik zorg dat ze aan het eind van de week erin zitten. De griepvaccinatie hebben we twee keer in een paar uur gedaan. Dat zijn 600 mensen dus als je meer mensen moet vaccineren en je neemt daar een week de tijd voor, kun je in die 5 dagen echt wel heel veel mensen vaccineren.”
Ze vertelt hoe ze de risicogroep net als de griepvaccinatie wil doen. “Die lijsten met mensen hebben we. We hoeven die alleen maar uit te draaien en mensen op te roepen. Natuurlijk weten die mensen ook zelf dat ze in die categorie vallen en kunnen het daarom ook zelf in de gaten houden.”
Bezwaren
Caljouw zegt weinig te snappen van de bezwaren. “Ik hoor veel bezwaren en ik ben super praktisch, maar ik zie het probleem niet zo.” Caljouw weet dat haar landelijke collega’s daar soms anders over denken. “Ik snap dat er bezwaren zijn, want het is nieuw en snel ontwikkeld, maar bij de Mexicaanse griep hoorde je zulke geluiden niet. Daar waren mensen blij met een vaccin, want iedereen werd gek van de paniek dat je mogelijk besmet was.”
Ze beschrijft hoe achteraf is gebleken dar dit de mildste was die we ooit hebben gehad. “Nu hoor je mensen meer, waarschijnlijk door de tijdsgeest en social media, maar dat gaat ook wel heel snel. Mensen kunnen op alles reageren en binnen no-time reageert er weer iemand anders. Zo krijg je snel een hype en daarbij komt dat een hoop mensen de hele dag niets te doen hebben en alleen maar bezig zijn met reageren.”
To slot vindt ze ook dat teveel wordt weggekeken van wat corona aanricht. “Als mensen corona hebben gehad, en ze overleven het, heeft het een enorme impact. Sommige mensen zeggen dat we moeten wachten tot we het allemaal hebben gehad en immuun zijn. Dat heb ik uitgerekend: als er 10.000 per dag besmet zijn, wat er 300.000 in de maand zijn, zijn we nog jaren bezig voor iedereen het gehad heeft. Dan is de vraag: wil je liever nog jaren met die maatregelen zitten of nu een vaccin?”
Prikstraat
De meeste mensen kunnen naar een prikstraat rijden, maar wie niet mobiel is, hoeft volgens Caljouw ook niet te vrezen. “Die mensen moeten thuis gevaccineerd worden. Net als met de griepvaccinatie, laten we de assistente met vaccinaties op pad gaan volgens een bepaalde route.” Bij bepaalde verzorgingstehuizen wordt het door de eigen arts gedaan. “Dat verschilt. De Riederborgh doet het zelf, de Reyerheem doen wij.” Het vaccineren zal ook te werk gaan volgens dubbele data. “We moeten immers wel weten wie wat heeft gehad en wanneer ze terugkomen voor de tweede vaccinatie. De ICT moet op orde zijn.”
Caljouw is heel benieuwd hoe het allemaal gaat lopen. “Ik vind het heel spannend. Ik geloof wel dat het goed zal gaan. Ook vraag ik me af of het gaat lukken om zoveel mensen in korte tijd twee keer te vaccineren.” Tot slot hoopt ze dat, net als in maart, de griep weinig aanwezig is. “Door het houden van afstand was er in maart een hele lage dip dus ik hoop dat dat ook zo blijft dit jaar.”
Dit verhaal was te beluisteren bij het radioprogramma Prettig Weekend. Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws? Luister dan elke zaterdag naar Prettig Weekend van 10:00 tot 12:00 uur of luister naar de herhaling op de maandagavond van 19.00 tot 21.00 uur via RTV Ridderkerk. Terugluisteren is ook mogelijk via ‘Uitzending gemist’ in de app of op de site.
Foto: Wendy Harreman