Het samenwerkingsverband Moluks Erfgoed en het Moluks Historisch Museum zijn gezamenlijk het archeologieproject “Wyldemerck, samen zoeken naar barakken in de bossen” gestart. Zij willen dit onderzoek doen in samenspraak met oud-bewoners en hun (klein)kinderen: “De opzet is om samen op zoek te gaan naar de sporen, de verhalen en de betekenis van dit voormalig woonoord.”
Het woonoord in Fryske Marren was aanvankelijk een werkkamp van de Nederlandse Arbeidsdienst (NAD) dat in 1942 werd gebouwd. Tussen 1954 en 1969 werden dezelfde barakken gebouwd voor de huisvesting van enkele honderden Molukkers. Het woonoord was speciaal bestemd voor islamitische Molukkers, die hier ongehinderd hun godsdienst konden uitoefenen. Vanuit andere opvanglocaties, waar vanwege het geloof vaak spanningen waren, kwamen er uiteindelijk ruim driehonderd Molukse moslims naar Wyldemerck. Ze verbleven er bijna vijftien jaar onder moeilijke omstandigheden. Er kwam een einde aan toen de Molukkers permanente huisvesting werd aangeboden en het woonoord werd opgedoekt. Het bracht bijna honderd Molukse gezinnen naar Ridderkerk. Die keus was ingegeven vanwege de nabijheid van een moskee in Den Haag. Andere gezinnen verhuisden naar Waalwijk. In beide gemeenten staat nu een Molukse moskee.
Participatief onderzoek
Na het vertrek van de laatste bewoners werden de barakken gesloopt en verkocht en nam de natuur het terrein over. Alleen een elektriciteitshuisje is bewaard gebleven. Eigenaar Staatsbosbeheer koestert al jaren de wens om meer met de geschiedenis van het terrein te doen. Zij onderhield hierover sporadisch contact met Moluks Erfgoed, een samenwerkingsverband dat sinds 2017 onderzoek doet naar de kwetsbare archeologische sporen van het Moluks verleden in Nederland. Eind 2021 kwam er beweging in de zaak toen in samenspraak met de Stichting Vrienden van BOEi, de Stichting Moluks Historisch Museum, Staatsbosbeheer en het programma Faro van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een mogelijkheid ontstond om een participatief archeologisch project op te zetten. “In het project komt een aantal zaken bij elkaar zoals dat nog niet veel gebeurt in Nederland.” leggen initiatiefnemers Marjolijn Kok en Jobbe Wijnen uit: “Op de eerste plaats zitten alle partners op de lijn dat je alleen participatief met dit erfgoed aan de slag kan en dus belangrijke erfgoedgemeenschap voor Wyldemerck moet betrekken, in dit geval de Molukse gemeenschap. Daarom zijn we heel blij dat het Moluks Historisch Museum aangaf mee te willen werken in het project. We beogen vergaande samenwerking op te zetten, waarbij oud-bewoners ruimte krijgen mee te praten en te doen.”
Verhalen verzamelen
De onderzoekers willen met zoveel mogelijk mensen aan tafel en het project vanuit de gemeenschap vormgeven: “Dan gaan we vooronderzoek doen, verhalen verzamelen en dan het veld in om te zien welke sporen er overgebleven zijn. Deelnemers dragen daarmee ook zelf een deel van het onderzoeksresultaat aan, sterker, hun deelname is op zichzelf al een resultaat van het onderzoek. Door alles wat het onderzoek oplevert te bundelen, kan Staatsbosbeheer vervolgens weer handen en voeten geven aan een plan voor het beheer van het terrein.”
Het programma wordt geleid door Kok en Wijnen. De bijeenkomsten vinden vanaf het voorjaar plaats bij het Moluks Historisch Museum in Den Haag (Sophiahof) met enkele veldbezoeken in Wyldemerck zelf. Het formele startschot wordt gegeven in april, waarna de activiteiten over het grootste deel van 2022 worden uitgespreid. Voor dit project komt men graag in contact met oud-bewoners, hun familie, omwonenden en anderen die een relatie hebben tot het voormalig woonoord Wyldemerck. Aanmelden voor contact kan via: wyldemerck@gmail.com. Voor meer informatie kan men kijken op: www.molukserfgoed.com.
Door: BAR Lokale Media, deze week te lezen in De Combinatie.